Czym jest kredens PRL i dlaczego wraca do mody?

• Kredens PRL to charakterystyczny dwuczęściowy mebel z lat 50-70 XX wieku
• Składa się z dolnej części z szafkami i szufladami oraz górnej przeszklone nadstawki
• Wykonywany głównie z litego drewna z charakterystycznym wysokim połyskiem
• Przeżywa obecnie renesans popularności wśród miłośników stylu vintage
• Historia mebla sięga aż XV wieku, kiedy służył do przechowywania zastawy stołowej

Kredens PRL – mebel z duszą polskiej historii

Kredens z czasów PRL to więcej niż zwykły mebel. To prawdziwy symbol epoki, który dziś przeżywa swój wielki powrót do polskich domów. Dlaczego ten pozornie przestarzały mebel znów budzi tyle emocji? Odpowiedź tkwi w jego unikalnym charakterze i niezwykłej trwałości29.

W latach 50-70 XX wieku kredens był nieodłącznym elementem każdego polskiego domu. Ten dwukondygnacyjny mebel łączył w sobie praktyczność z elegancją, oferując miejsce na zastawę stołową w górnej przeszklone części oraz dodatkową przestrzeń magazynową w dolnych szafkach2. Wykonywany z litego drewna, często pokryty charakterystycznym wysokim połyskiem, kredens PRL reprezentował najwyższą jakość rzemiosła tamtych czasów.

Co ciekawe, historia kredensu sięga znacznie dalej – aż do XV wieku, kiedy pełnił funkcję skrzyni do przechowywania potraw i zastawy2. W czasach PRL przyjął jednak swoją najbardziej rozpoznawalną formę, która dziś jest synonimem polskiego designu z minionej epoki.

Dlaczego kredensy PRL wracają do mody?

Współczesny boom na meble vintage sprawił, że kredensy PRL znów są na topie. Ich solidna konstrukcja, unikalne wzornictwo i sentymentalna wartość przyciągają zarówno kolekcjonerów, jak i młodych ludzi urządzających swoje pierwsze mieszkania9. W dobie masowej produkcji mebli z płyty wiórowej, kredens z litego drewna to prawdziwy skarb.

Renowacja starych kredensów stała się wręcz trendem w social mediach. Ludzie chętnie dzielą się swoimi metamorfozami, pokazując jak z zaniedbane mebla można stworzyć prawdziwą perełkę38. To nie tylko oszczędność, ale także sposób na posiadanie unikalnego mebla z historią.

Najczęściej zadawane pytania o kredensy PRL

• Ile kosztuje kredens PRL? Ceny wahają się od 300 zł za mebel do renowacji do nawet 3000 zł za odrestaurowane egzemplarze[13][14]
• Jak rozpoznać oryginalny kredens PRL? Charakteryzuje się solidną konstrukcją z litego drewna, metalowymi uchwytami i dwukondygnacyjną budową[2]
• Czy warto kupować kredens do renowacji? Tak, jeśli mebel ma zachowaną konstrukcję – renowacja może przywrócić mu dawny blask[3]
• Gdzie produkowano kredensy PRL? Głównie w Swarzędzkich Fabrykach Mebli oraz Bydgoskich Fabrykach Mebli[11][12]
• Jakie wymiary mają typowe kredensy PRL? Szerokość od 120 do 195 cm, wysokość około 160-171 cm, głębokość 30-47 cm[13][14]

ŹRÓDŁO:

• [1]https://adart-project.pl/?p=6668[1]
• [2]https://nami-meble.pl/kredens-prl/[2]
• [3]http://rzemieslicznie.blogspot.com/2016/08/o-tym-jak-wymarzyam-dunski-kredens.html[3]

Historia i ewolucja kredensu od XV wieku do czasów PRL

Kredens to mebel z niezwykle bogatą historią, której początki sięgają XV wieku2. Pierwsze kredensy były prostymi meblami skrzyniowymi służącymi do przechowywania sprzętu stołowego2. Co ciekawe, nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „credo” – wierzę, co wiązało się z praktyką testowania potraw przed podaniem możnym, aby upewnić się, że nie są zatrute2.

Rozkwit w okresie renesansu

W szczytowym okresie renesansu, około 1500 roku, we Włoszech pojawił się bardziej wyrafinowany typ kredensu zwany „credenzone”2. Ten mebel stanowił formę pośrednią między skrzynią a szafą – był niską, szeroko rozbudowaną szafką z dwoma drzwiami i szufladami2. Charakteryzował się bogato rzeźbioną dekoracją z motywami architektonicznymi2.

W czasach późniejszych kredens był naśladowany i rozwijany w meblarstwie francuskim, gdzie powstały takie odmiany jak:

• Dressuar – umieszczany na wysokich nogach
• Bufet – dwukondygnacyjny i masywniejszy
• Cupboard – angielska odmiana gotycka

Droga do czasów PRL

Z biegiem wieków bryła mebla ulegała podwyższeniu i powiększeniu2. W Polsce szczególnie charakterystyczne były duże, bogato wysadzane kredensy XVIII-XIX wieku2. W okresie modernizmu i PRL-u kredensy nabrały geometrycznych, prostszych form z charakterystycznymi cienkimi nóżkami3, zachowując jednak swoją dwukondygnacyjną strukturę.

Cechy charakterystyczne oryginalnych kredensów z okresu PRL

Oryginalne kredensy z okresu PRL wyróżniają się kilkoma niepowtarzalnymi cechami, które czynią je dziś tak poszukiwanymi przez miłośników stylu vintage. Precyzyjne wykonanie z litego drewna zapewniało im trwałość na dekady, czego nie można powiedzieć o wielu współczesnych meblach. To właśnie solidność konstrukcji stanowi jeden z głównych powodów, dla których kredensy PRL przetrwały próbę czasu i nadal zachwycają swoją jakością po wielu latach użytkowania.

Charakterystyczny dla tych mebli jest też sposób wykończenia. Zazwyczaj pokrywano je kilkoma warstwami lakieru na wysoki połysk, co wymagało prawdziwego kunsztu rzemieślniczego. Każdą warstwę trzeba było idealnie wyszlifować przed nałożeniem kolejnej, co dawało w efekcie lśniącą, gładką powierzchnię.

Elementy rozpoznawcze oryginalnych kredensów

W oryginalnych kredensach PRL szczególną uwagę zwracają charakterystyczne detale wykończeniowe, które stanowią ich wizytówkę:

• Przesuwne, często grawerowane szyby w górnej części
• Metalowe, zazwyczaj mosiężne lub chromowane uchwyty
• Charakterystyczne zamki z ozdobnymi szyldzikami
• Cienkie, lekko skośne nóżki (szczególnie w modelach z lat 50-60)

Kolorystyka kredensów PRL była dość charakterystyczna. Dominowały dwa główne nurty – białe lub kremowe kredensy kuchenne oraz ciemniejsze, w odcieniach brązu meble do jadalni i salonu. Z czasem pojawiły się także modele w modnych wówczas kolorach oliwkowych czy nawet pomarańczowych, które dziś są szczególnie poszukiwane przez kolekcjonerów.

Funkcjonalny układ przestrzeni użytkowej

Przemyślane rozmieszczenie przestrzeni użytkowej to kolejna cecha wyróżniająca kredensy z okresu PRL. Dolna część zazwyczaj składała się z szafek zamykanych na klucz oraz praktycznych szuflad różnej wielkości. Szczególnie cenione przez kolekcjonerów są modele z szufladą na sztućce, która posiadała specjalne przegródki umożliwiające uporządkowane przechowywanie różnych typów sztućców.

Górna nadstawka zwykle była mniej głęboka (30-35 cm) niż część dolna (50-55 cm), co pozwalało na wygodne korzystanie z eksponowanych tam przedmiotów. Typowe wymiary kredensów z tego okresu to wysokość 150-180 cm oraz szerokość 120-150 cm, choć oczywiście istniały zarówno mniejsze, jak i większe warianty.

Regionalne odmiany i wpływy stylistyczne

Choć kredensy PRL kojarzone są głównie z jednolitym stylem, warto zauważyć, że istniały ich regionalne odmiany. Kredensy produkowane w różnych częściach Polski często różniły się detalami wykończenia czy proporcjami. Na przykład meble z północnych regionów kraju zwykle były bardziej oszczędne w formie, podczas gdy te z południa często zawierały więcej ozdobnych elementów.

Widoczne były również zagraniczne wpływy stylistyczne. Meble z wczesnego okresu PRL czerpały inspiracje z modernizmu i skandynawskiego designu, co widoczne było w ich prostej, funkcjonalnej formie. Z kolei w latach 70. można zauważyć wpływy ówczesnych międzynarodowych trendów, w tym elementów art deco czy popularnego wówczas futuryzmu. Ta różnorodność stylistyczna sprawia, że kolekcjonerzy mogą wybierać spośród wielu wariantów kredensów PRL, znajdując ten, który najbardziej odpowiada ich gustom i pasuje do współczesnych wnętrz.

Jak odnowić i wyrestaurować stary kredens PRL krok po kroku

Marzysz o przywróceniu babcinego kredensu do życia? Renowacja kredensu PRL to proces, który wymaga cierpliwości, ale efekty potrafią zaskoczyć każdego. Czy wiesz, że większość kredensów z tego okresu wykonana została z litego drewna wysokiej jakości, co czyni je idealnymi kandydatami do restauracji.

Przygotowanie do renowacji – demontaż i czyszczenie

Zacznij od kompletnego demontażu wszystkich ruchomych elementów. Zdejmij drzwiczki, szuflady, półki oraz metalowe okucia – uchwyty, zawiasy i zamki. To znacznie ułatwi dostęp do trudno dostępnych miejsc.

Zrób kilka zdjęć przed demontażem, żeby potem bez problemu wszystko złożyć z powrotem! Następnie dokładnie oczyść każdy element ciepłą wodą z dodatkiem płynu do naczyń216. Ten etap to podstawa – bez właściwego oczyszczenia kolejne kroki mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów.

Usuwanie starych powłok i szlifowanie

Jeśli kredens pokryty jest starą farbą lub lakierem, musisz go usunąć. Możesz użyć[11]:

• Specjalistycznych preparatów do usuwania farby
• Szlifierki z papierem o gradacji 80-120
• Opalinki (dla doświadczonych)
• Denaturatu (do usuwania politury)

Przy szlifowaniu zawsze podążaj za kierunkiem słojów drewna. Rozpocznij od gruboziarnistego papieru, stopniowo przechodząc do drobniejszego. Pamiętaj o ochronie dróg oddechowych – pył z lakieru może być szkodliwy.

Naprawa uszkodzeń i wykończenie

Po oczyszczeniu powierzchni sprawdź stan drewna. Małe ubytki wypełnij szpachlówką do drewna, większe uszkodzenia mogą wymagać wzmocnienia metalowymi elementami. Nie bój się eksperymentować z kolorami – kredens może zyskać zupełnie nowy charakter.

Na końcu nałóż dwie warstwy farby lub lakieru, zachowując odstępy czasowe między aplikacjami212. Dobrej jakości wykończenie zapewni kredensowi ochronę na długie lata.

Gdzie kupić kredens PRL i jakie są aktualne ceny na rynku

Poszukując idealnego kredensu PRL do swojego mieszkania, warto wiedzieć, gdzie szukać oraz ile trzeba wydać na tego typu mebel. Rynek mebli vintage stale się rozwija, a kredensy z okresu PRL cieszą się niesłabnącą popularnością zarówno wśród kolekcjonerów, jak i osób ceniących unikalny design w swoich wnętrzach.

Ceny kredensów z czasów PRL są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, w tym stanu zachowania, rzadkości modelu oraz tego, czy mebel przeszedł profesjonalną renowację.

Popularne miejsca zakupu kredensów PRL

W poszukiwaniu autentycznego kredensu z epoki PRL warto zajrzeć w kilka sprawdzonych miejsc:

• Serwisy aukcyjne i ogłoszeniowe – Allegro, Allegro Lokalnie i OLX, gdzie znajdziemy szeroki wybór mebli z różnych okresów PRL
• Specjalistyczne sklepy vintage – miejsca oferujące starannie wyselekcjonowane meble z gwarancją autentyczności
• Targi staroci i giełdy meblowe – doskonałe źródło unikatowych egzemplarzy, często z możliwością negocjacji cen
• Platformy społecznościowe – grupy tematyczne poświęcone meblom z PRL

Coraz popularniejszym trendem są również sklepy internetowe specjalizujące się w meblach vintage, które często oferują już odnowione kredensy gotowe do wprowadzenia do nowoczesnego wnętrza.

Aktualne ceny kredensów PRL na rynku

Analizując aktualne oferty na rynku, można zauważyć, że ceny kredensów PRL wahają się w szerokim zakresie od 100 zł do nawet 3000 zł. Na ostateczną wycenę wpływa kilka istotnych czynników:

• Stan zachowania – kredensy wymagające renowacji to koszt od 100 do 500 zł
• Profesjonalnie odnowione meble – ceny zaczynają się od 800 zł i mogą przekraczać 2500 zł
• Unikatowe modele od znanych producentów (np. Swarzędzkie Fabryki Mebli) – mogą osiągać wartość ponad 3000 zł
• Meble z lat 50. i 60. – zazwyczaj droższe niż późniejsze modele z lat 70.

Warto zauważyć, że inwestycja w wysokiej jakości mebel vintage może być bardziej opłacalna niż zakup nowego mebla stylizowanego na retro, zwłaszcza biorąc pod uwagę solidność wykonania starych kredensów.

Podsumowanie

Zakup kredensu z okresu PRL to nie tylko sposób na zdobycie funkcjonalnego mebla, ale również inwestycja w przedmiot z duszą i historią. Niezależnie od tego, czy wybierzemy model wymagający renowacji, czy gotowy odnowiony kredens, zyskamy unikalny element wystroju, który doda charakteru naszemu wnętrzu.